ZBYSZEK JANCZUKOWICZ

Tanah Grogot, tydzień drugi.

Nigdy nie odczuwałem nic poniżającego w chodzeniu w tanich ciuchach drugiego obiegu, jedzeniu w barach mlecznych, upijaniu się w parku, graniu w piłkę z gimnazjalistami czy podróżowaniu stopem bez pieniędzy, a to przecież wzbudzające pogardę oznaki niskiego statusu społecznego. Od około 5 lat nie przejmowałem się też za bardzo brakiem oszczędności na przyszłość, gromadzonego doświadczenia zawodowego ani opublikowanych artykułów naukowych, a to przecież jawna głupota, lekkomyślność i nieodpowiedzialność. Ogólnie mówiąc, nie martwiło mnie, co większość społeczeństwa uważa za podłe.

Tym większe moje zaskoczenie, że dwa tygodnie w podłej pracy – zresztą bardzo korzystnej logistycznie i zbawiennej finansowo w naszej nędznej sytuacji – zamiast spływać po mnie jak lekki deszcz, nie tylko są nie do wytrzymania, ale wpędzają mnie w głęboką depresję, niechęć do samego siebie i poczucie życiowej porażki.

Wcale nie zamierzam narzekać na warunki, jest egzotycznie i pięknie, powolnie, ale bez stresu i właściwie bez wymagań. Możemy sobie w nocy siedzieć przed domkiem i pisać na laptopie, a w dzień jeździć po okolicznych wioskach z domami na palach i drewnianymi mostkami, które nigdy nie wiadomo, kiedy ostatecznie załamią się pod przejeżdżającym motorem, słowem, prawdziwe tropiki, których nie znajdziecie w żadnym katalogu dla turystów. A potem stać nas będzie na dwa miesiące jeżdżenia.

Z pewnym luterańskim poczuciem winy i grzechu, muszę stwierdzić, że bunt wywołuje we mnie praca jako forma, tj. bycie zatrudnionym przez pracodawcę i wykonywanie zadań w zamian za obiecane pieniądze, podłość abstrakcyjna, nie konkretna. Podporządkowując własną wolę cudzej oraz przeliczając część własnej egzystencji na pieniądze tracę pełnoprawność jako podmiot poznania prawdy. W Polsce trzeba będzie załatwić papiery od psychologa stwierdzające chorobę umysłową uniemożliwiającą podjęcie pracy zarobkowej, inaczej czeka mnie głębokie nieszczęście oraz upadek moralny i filozoficzny.

A skąd luterańskie poczucie winy? Z naszej współczesnej europejskiej etyki, która negując transcendenty wymiar zbawienia i potępienia, internalizuje je w zastałych układach społecznych. Ale o tym kiedy indziej. Przeciwnie, zastanówmy się, kto i kiedy nauczył mnie tego duchowego wagabundztwa, które nie pozwala cieszyć się, że dobrze wykonamy powierzone nam w kontrakcie zadanie, rozkrzesamy wokół siebie trochę oświaty i własnymi rękami zarobimy na wymarzoną podróż dookoła Borneo? Dlaczego nie znoszę wakacji a kocham wygnanie? Czy to może być wrodzone?